Essay
Plon, november 2010
Presentatie
Van al mijn boeken over filosofie en spiritualiteit is dit zeker het meest toegankelijke, maar ongetwijfeld ook het meest bruikbare. Want het is geen theoretische kennis die ik probeer over te brengen, maar praktische kennis, de meest essentiële: hoe je een goed en gelukkig leven kunt leiden, in harmonie met jezelf en met anderen. Wat ik hier zeg met eenvoudige woorden en concrete voorbeelden, zoals in een gesprek met een vriend, is de vrucht van dertig jaar onderzoek en ervaring. Mijn persoonlijke getuigenis zou er weinig toe doen als het niet verlicht werd door de gedachten van de filosofen en wijzen van de mensheid die mijn leven hebben getekend: Boeddha, Confucius, Socrates, Aristoteles, Epicurus, Epictetus, Jezus, Montaigne, Spinoza, Schopenhauer, Levinas, onder anderen. Bestaan is een feit, leven is een kunst. Het hele pad van het leven is de overgang van onwetendheid naar kennis, van angst naar liefde .
Vertalingen – andere edities
Duitsland: DEUTSCHER TASCHENBUCH VERLAG
Brazilië: EDITORIAL OBJETIVA
China: PHOENIX-HANZHANG PUBLISHING
Korea: CHANG HAE PUBLISHING CO.
Kroatië: TIM Press doo
Spanje: EDITORIAL KAIROS
Frankrijk: AUDIOLIB
Frankrijk: FRANCE LOISIRS
Frankrijk: LES EDITIONS A VUE D'ŒIL
Italië: ARNOLDO MONDADORI EDITORE
Japan: KASHIWASHOBO PUBLISHING Co
Nederland: UITGEVERIJ TEN HAVE
Roemenië: Paralela 45
Turkije: APRIL PUBLISHING Ltd
Tafel
Proloog
Hoofdstuk 1. "Ja" zeggen tegen het leven
Hoofdstuk 2. Vertrouwen en loslaten
Hoofdstuk 3. Verantwoordelijkheid nemen voor je leven
Hoofdstuk 4. Doen en niet-doen
Hoofdstuk 5. Stilte en meditatie
Hoofdstuk 6. Kennis en onderscheidingsvermogen
Hoofdstuk 7. Ken jezelf
Hoofdstuk 8. Deugden verwerven Hoofdstuk
9. Vrij worden
Hoofdstuk 10. Zelfliefde en innerlijke genezing
Hoofdstuk 11. De gouden regel Hoofdstuk
12. Liefde en vriendschap Hoofdstuk 13.
Geweldloosheid en vergeving
Hoofdstuk 14. Delen
Hoofdstuk 15. Gehechtheid en niet-gehechtheid
Hoofdstuk 16. Tegenspoed is een spirituele meester
Hoofdstuk 17. "Hier en nu"
Hoofdstuk 18. De dood temmen
Hoofdstuk 19. Humor
Hoofdstuk 20. Schoonheid
Epiloog
Addendum: Wat is een succesvol leven? Een ongekende dialoog tussen Socrates en Jacques Séguéla
Dankwoord
Proloog
Bestaan is een feit, leven is een kunst.
We hebben er niet voor gekozen om te leven, maar we moeten leren leven zoals we leren pianospelen, koken, hout of steen bewerken. Dat is de rol van onderwijs. Toch is het steeds minder gericht op het overdragen van een manier van zijn, ten gunste van een manier van doen. Het is er meer op gericht ons in staat te stellen de externe uitdagingen van het bestaan het hoofd te bieden dan de interne uitdagingen: hoe kunnen we vrede hebben met onszelf en met anderen? Hoe kunnen we reageren op lijden? Hoe kunnen we onszelf kennen en onze eigen tegenstrijdigheden oplossen? Hoe kunnen we ware innerlijke vrijheid verwerven? Hoe kunnen we liefhebben? Hoe kunnen we uiteindelijk waar en blijvend geluk bereiken, wat ongetwijfeld meer te maken heeft met de kwaliteit van relaties met onszelf en met anderen dan met maatschappelijk succes en het verwerven van materiële goederen?
Religie vervult al millennia deze rol van het vormen van het innerlijke leven. Het is duidelijk dat ze die steeds minder vervult. Niet alleen omdat ze, tenminste in Europa, veel minder invloed heeft op het geweten, maar ook omdat ze rigide is geworden. Het biedt meestal dogma's en normen aan wanneer individuen op zoek zijn naar betekenis. Het legt geloofsbelijdenissen en regels vast die slechts een minderheid van de gelovigen aanspreken en slaagt er niet in haar visie, haar taal, haar methoden te vernieuwen, om de zielen van onze tijdgenoten te raken, die desondanks het raadsel van hun bestaan en hoe een goed leven te leiden, in twijfel blijven trekken. Gevangen tussen een ontmenselijkende consumptie-ideologie en een verstikkende dogmatische religie, wenden we ons tot de filosofie en de grote stromingen van menselijke wijsheid. Want de wijze mannen van de wereld – van Confucius tot Spinoza, inclusief Epicurus, Plotinus en Montaigne – hebben ons sleutels nagelaten om ons innerlijk leven te voeden en te ontwikkelen: het leven accepteren zoals het is, onszelf kennen en leren onderscheiden, leven in het 'hier en nu', onszelf beheersen, innerlijk zwijgen, weten hoe te kiezen en te vergeven. Deze sleutels tot universele wijsheid hebben niets van hun relevantie verloren. Ze helpen ons nog steeds te leven, want hoewel onze wereld enorm is veranderd, blijft het hart van de mens hetzelfde. Hoewel 2500 jaar oud, is de diagnose van de Boeddha over wat de mens gelukkig of ongelukkig maakt nog steeds actueel. De socratische observatie dat onwetendheid de bron is van alle kwaad, is vandaag de dag nog steeds volkomen relevant. Aristoteles' leringen over deugd en vriendschap zijn geen dag ouder geworden. De spreuken van Epictetus, Seneca of Marcus Aurelius over bestemming en vrije wil spreken ons nog steeds aan.
Tijdens mijn persoonlijke reis bracht mijn lectuur me al vanaf mijn adolescentie oog in oog met deze meesters van de menselijke wijsheid. Zij zijn degenen die me een smaak gaven voor schoonheid, waarheid en goedheid, om Plato's grote archetypen te gebruiken. Mijn filosofiestudies stelden me vervolgens in staat mijn kennis te verdiepen, maar ik verrijkte mijn eigen innerlijke reis ook met twee andere bronnen, van een heel andere aard: spiritualiteit en dieptepsychologie. Ik ontdekte het boeddhisme op zestienjarige leeftijd en de leringen van de Boeddha raakten me onmiddellijk met hun nauwkeurigheid en pragmatische aard. Ik verdiepte mijn begrip ervan tijdens een lang verblijf in India door ontmoetingen met Tibetaanse lama's, van wie ik ook de basisbeginselen van meditatie leerde. Op negentienjarige leeftijd was het lezen van de evangeliën ook een diepe schok. Mijn ontdekking van Christus, niet alleen als een leraar uit het verleden, maar ook als een levend persoon met wie men zich door gebed kan verbinden, heeft mijn leven getekend en me toegang gegeven tot een begrip van het christendom dat heel anders was dan de herinneringen aan de catechismus uit mijn jeugd. De daaropvolgende ontdekking van de Freudiaanse en Jungiaanse psychoanalyse, evenals verschillende therapeutische methoden die voortkomen uit persoonlijke ontwikkeling (sofrologie, Gestalt, wedergeboorte, enz.), hielpen me om me bewuster te worden van mijn tekortkomingen en om bepaalde diepe wonden te helen die mijn leven parasiteerden en me deden terugvallen in terugkerende neurotische scenario's.
Deze korte verhandeling is dan ook de vrucht van een persoonlijke reflectie, ontwikkeld vanuit de filosofische wijsheidsstromingen van Oost en West, christelijke spiritualiteit bevrijd van haar normatieve matrix, en dieptepsychologie. Mijn enige ambitie is om aan te bieden wat me heeft geholpen om te leven en mezelf op te bouwen. Om dit boek voor zoveel mogelijk mensen toegankelijk te maken, heb ik ervoor gekozen het in twee fasen te ontwikkelen. Het is ontstaan in de vorm van een mondelinge leer, waarna ik de tekst heb herwerkt, die echter nog steeds de sporen van deze mondelinge leer bewaart. Wat ik hier overdraag, is eerder een kwestie van ervaring: allereerst die van de wijze mannen bij wie ik inspiratie put en die ik vaak citeer, en vervolgens mijn eigen ervaring, die ik, ondanks mijn vele bedenkingen, moeilijk niet kon onthullen. Want hoe kan ik over het innerlijke leven spreken zonder over mezelf te spreken? Laat het echter duidelijk zijn dat ik mezelf geenszins als voorbeeld beschouw: ik heb nog steeds schaduwkanten en slaag er niet altijd in de leringen die ik hier oproep in praktijk te brengen. Wat zeker is, is dat ik vandaag de dag veel helderder, vrediger en, alles welbeschouwd, gelukkiger ben dan ik in het verleden ben geweest. Moge dit boekje andere zielen in pijn en op zoek naar licht helpen begrijpen dat liefde dichtbij is, dat innerlijke vrijheid kan komen, dat vreugde er is. Je hoeft alleen maar de ogen van je intelligentie en je hart te openen om ze te ontdekken.