De Wereld van Religies nr. 62 – nov/december 2013 –
Wat wonderen betreft, ken ik geen tekst die zo diepgaand en verhelderend is als de reflectie die Spinoza ons biedt in hoofdstuk 6 van het Theologisch-Politieke Traktaat. "Net zoals mensen elke wetenschap die het bereik van het menselijk verstand te boven gaat, goddelijk noemen, zien ze de hand van God in elk verschijnsel waarvan de oorzaak over het algemeen onbekend is", schrijft de Nederlandse filosoof. God kan echter niet handelen buiten de natuurwetten die hij zelf heeft vastgesteld. Als er onverklaarde verschijnselen bestaan, spreken die de natuurwetten nooit tegen, maar ze lijken ons "wonderbaarlijk" of "wonderbaarlijk" omdat we nog steeds een beperkte kennis hebben van de complexe natuurwetten. Spinoza legt zo uit dat de wonderen die in de Schrift worden beschreven, ofwel legendarisch zijn, ofwel het gevolg zijn van natuurlijke oorzaken die ons begrip te boven gaan: dit is het geval met de Rode Zee, waarvan wordt gezegd dat die zich heeft geopend onder invloed van een hevige wind, of de genezingen van Jezus, die middelen mobiliseren die nog onbekend zijn voor het menselijk lichaam of de menselijke geest. De filosoof gaat vervolgens over tot een politieke deconstructie van het geloof in wonderen en hekelt de "arrogantie" van degenen die op die manier willen aantonen dat hun religie of hun natie "God dierbaarder is dan alle andere". Niet alleen lijkt het geloof in wonderen, begrepen als bovennatuurlijke verschijnselen, hem een "domheid" die in strijd is met de rede, maar ook met het ware geloof, en die daaraan schadelijk zou zijn: "Als er zich dus een verschijnsel in de natuur voordoet dat niet in overeenstemming is met haar wetten, zou men noodzakelijkerwijs moeten erkennen dat het daarmee in strijd is en dat het de orde omkeert die God in het universum heeft gevestigd door het algemene wetten te geven die het eeuwig reguleren. Hieruit moeten we concluderen dat geloof in wonderen tot universele twijfel en atheïsme zou leiden.
Het is niet zonder emotie dat ik dit redactioneel artikel schrijf, want het is mijn laatste. Ik ben al bijna tien jaar hoofdredacteur van Le Monde des Religions. Het is tijd om het stokje over te dragen en al mijn tijd te besteden aan mijn persoonlijke projecten: boeken, toneelstukken en hopelijk binnenkort een film. Ik heb veel plezier beleefd aan dit uitzonderlijke redactionele avontuur en dank u uit de grond van mijn hart voor uw loyaliteit, waardoor deze krant een echte referentie is geworden op het gebied van religieuze zaken in de hele Franstalige wereld (ze wordt verspreid in zestien Franstalige landen). Ik hoop van harte dat u eraan verbonden blijft en ik vertrouw de teugels graag toe aan Virginie Larousse, de hoofdredactrice, die een uitstekende kennis van religies heeft en een flinke dosis journalistieke ervaring. Zij zal in haar taak worden bijgestaan door een redactiecomité bestaande uit verschillende persoonlijkheden die u kent. We werken samen aan een nieuwe formule die u in januari zult ontdekken en die zij zelf in het volgende nummer aan u zal voorstellen.
Ik wens iedereen het allerbeste.
Lees artikelen online van Le Monde des Religions: www.lemondedesreligions.fr