De Wereld van Religies nr. 52 – maart/april 2012 —
De vraag hoe Fransen stemmen op basis van hun religie wordt zelden behandeld. Hoewel religieuze overtuiging, volgens het principe van secularisme, sinds het begin van de Derde Republiek niet meer in volkstellingen is gevraagd, bestaan er wel opiniepeilingen die enig inzicht in dit onderwerp bieden. Door hun beperkte steekproef kunnen deze peilingen echter geen religies meten die te klein zijn, zoals het jodendom, protestantisme of boeddhisme, die elk minder dan een miljoen aanhangers hebben. We kunnen echter wel een nauwkeurig beeld krijgen van de stem van mensen die zich identificeren als katholiek (ongeveer 60% van de Fransen, waaronder 25% praktiserend) en moslim (ongeveer 5%), evenals van mensen die zich identificeren als "niet religieus" (ongeveer 30% van de Fransen). Een peiling van Sofres/Pèlerin Magazine, uitgevoerd afgelopen januari, bevestigt de historische rechtse wortels van Franse katholieken. In de eerste ronde zou 33% van hen op Nicolas Sarkozy stemmen, en onder praktiserende katholieken loopt dit percentage op tot 44%. Zij zouden ook 21% zijn om op Marine Le Pen te stemmen, maar de score wordt verlaagd tot die van het nationale gemiddelde onder praktiserende katholieken (18%). In de tweede ronde zou 53% van de katholieken op Nicolas Sarkozy stemmen tegen 47% op François Hollande, en praktiserende katholieken zouden 67% op de rechtse kandidaat stemmen - en zelfs 75% op gewone praktiserende katholieken.
Deze enquête vertelt ons ook dat, hoewel katholieken zich aansluiten bij het gemiddelde van alle Fransen door de verdediging van werkgelegenheid en de verdediging van koopkracht als hun twee belangrijkste zorgen te beschouwen, ze minder talrijk zijn dan anderen om zich zorgen te maken over het verminderen van ongelijkheid en armoede... maar talrijker om zich zorgen te maken over de strijd tegen criminaliteit. Geloof en evangelische waarden wegen uiteindelijk minder zwaar in de politieke stem van de meerderheid van de katholieken dan economische of veiligheidszorgen. Het maakt bovendien niet uit of de kandidaat katholiek is of niet. Het is dan ook opvallend dat de enige belangrijke kandidaat bij de presidentsverkiezingen die duidelijk blijk geeft van zijn katholieke geloofsovertuiging, François Bayrou, niet meer stemintenties oogst onder katholieken dan onder de rest van de bevolking. De meeste Franse katholieken, en met name de praktiserende, zijn vooral gehecht aan een waardensysteem dat gebaseerd is op orde en stabiliteit. François Bayrou heeft echter een progressief standpunt over diverse maatschappelijke kwesties met fundamentele ethische belangen. Dit is ongetwijfeld voldoende om een groot deel van het traditionele katholieke electoraat te destabiliseren. Nicolas Sarkozy heeft dit ongetwijfeld aangevoeld, hij die zich wat betreft bio-ethische wetgeving, homoouderschap en het homohuwelijk aan de traditionele katholieke standpunten houdt.
Ten slotte tonen onderzoeken van het Centrum voor Politiek Onderzoek van Sciences Po aan dat Franse moslims, in tegenstelling tot katholieken, overweldigend links stemmen (78%). Hoewel driekwart van hen laaggeschoold werk heeft, zien we toch een specifiek religieuze stem, aangezien 48% van de moslims zich links schaart, vergeleken met 26% van de katholieken en 36% van de arbeiders en werknemers "zonder religie". Over het geheel genomen stemmen de "zonder religie" – een categorie die blijft groeien – ook sterk links (71%). Zo ontstaat er een vreemde alliantie tussen de "zonder religie" – meestal progressief op maatschappelijk vlak – en Franse moslims, ongetwijfeld conservatiever op diezelfde vlakken, maar vasthoudend aan een "iedereen behalve Sarkozy"-logica.