Psychologies Magazine, maart 2002 —
Angst, verdriet, vreugde, woede, jaloezie... emoties drukken de rijkdom van onze persoonlijkheid en de kleur van onze gevoeligheid uit. Op zichzelf zijn ze noch goed noch slecht. Angst kan ons leven redden, en een gepassioneerde liefde kan ons tot wrede desillusie leiden. Om harmonieus deel te nemen aan de balans van ons leven, vereisen onze emoties simpelweg herkenning en aanpassing aan de realiteit. Onderdrukte woede of ongeïdentificeerde angst veroorzaken veel meer schade dan wanneer deze emoties ons bewustzijn duidelijk zouden bereiken. Het is dan een kwestie van ze van een zekere afstand te observeren, hun oorzaak te analyseren en te onderscheiden of hun uiting in verhouding staat tot die oorzaak.
We weten allemaal dat dit werk van afstand nemen en helderheid krijgen over onze eigen emoties bereikt kan worden door middel van psychotherapie. Wat minder bekend is, is dat eeuwenoude technieken ook gericht zijn op dit bewustzijn. Van Griekse scholen van wijsheid tot de spirituele oefeningen van de christelijke mystiek, inclusief methoden ontwikkeld door taoïstische meesters en soefi-moslimbroederschappen, alle spirituele tradities pleiten, met verschillende accenten, voor het herkennen en transformeren van emoties – soms 'passies' genoemd.
De centrale gedachte is om er vrij van te blijven, met andere woorden, te voorkomen dat ze ons overweldigen en onze handelingen bepalen. Meditatie of gebed creëert de innerlijke ruimte die ons in staat stelt ze te identificeren, te benoemen en er afstand van te nemen. Als de herkende emotie negatief, buitensporig en onevenredig aan de oorzaak wordt beoordeeld, is het niet de bedoeling om die te onderdrukken, te ontkennen, en nog minder om die te verdringen, zoals bepaalde moralistische religieuze excessen helaas vaak hebben gepredikt, maar juist om die om te vormen tot een positieve emotie om gemoedsrust en sereniteit te vinden.
Tibetaanse lama's, die zeer precieze technieken voor emotioneel werk hebben ontwikkeld, noemen dit 'de alchemie van emoties'. Elke emotie is een krachtige energie. Zodra deze energie herkend en getransformeerd wordt, zelfs als deze destructief lijkt voor jezelf of anderen, draagt ze bij aan de spirituele vooruitgang van het wezen.
Ik herinner me een vrouw van in de vijftig die door een man gekwetst was en constant overmand werd door gevoelens van woede en haat jegens hem. Ze sloot zich aan bij een Tibetaanse meditatiegroep onder leiding van een jonge Franse lama en werkte aan dit probleem. Na een paar sessies vertelde ze me dat ze er niet alleen in was geslaagd zich van deze negatieve emoties te bevrijden en innerlijke rust te vinden, maar ook deze man te vergeven en een oprechtere relatie met hem te herstellen. Het gif was veranderd in een elixer. En dit elixer was des te krachtiger omdat het gif zo heftig was.
Maart 2002